Przypomnijmy o tym, że podstawą ochrony w rolnictwie ekologicznym jest odpowiednie dbanie o glebę i agrotechnika. Pisaliśmy o tym bardziej szczegółowo w artykule z września o nawożeniu i potrzebach odżywczych ziemniaków.
Poniżej przedstawiamy inne główne metody zapobiegania i zwalczania najczęściej spotykanych chorób i szkodników, na podstawie materiałów i wyników badań udostępnionych przez Dr Jolantę Kowalską z Instytutu Ochrony Roślin -Państwowego Instytutu Badwczego w Poznaniu.
ZARAZA ZIEMNIACZANA
Jest to najważniejsza gospodarczo i najgroźniejsza choroba ziemniaka. Patogen P. infestans zimuje w porażonych bulwach ziemniaka w postaci grzybni oraz w glebie, w formie zarodnika przetrwalnikowego. Przy wilgotności względnej powietrza powyżej 90% oraz w temperaturze 12-15 C) sprzyjają pierwszemu etapowi infekcji, dalszy rozwój choroby następuje intensywnie w temp. powyżej 18°C. Zarodniki rozprzestrzeniają się z wiatrem i deszczem na odległość kilku kilometrów.
P. infestans niszczy powierzchnię asymilacyjną liści i łodyg, przez co hamuje wzrost bulw i obniża plon lub nawet całkowicie wstrzymuje jego przyrost (przy zniszczeniu powyżej 60% powierzchni asymilacyjnej roślin). Pojawia się w końcu czerwca lub na początku lipca, a w latach wilgotnych w drugiej dekadzie czerwca.
Punktem krytycznym w rozwoju zarazy ziemniaka jest osiągnięcie przez bulwy 80% masy docelowej, później rozwój choroby na liściach i łodygach jest już mniej groźny.
Pierwsze objawy chorobowe – są to niewielkie, nieregularne, jasnozielone plamki występujące przede wszystkim na dolnych, najniżej położonych liściach, gdzie panuje największa wilgotność. Następnie na brzegach liści pojawiają się żółtawo-brunatne, a później brunatne powiększające się plamy. W ciągu kilku dni wszystkie liście mogą zacząć gnić.
Przy pogodzie suchej zjawisko to ulega zahamowaniu, a porażone części zasychają. W okresach deszczowych na dolnej stronie chorych liści, na pograniczu zdrowej i chorej części, występuje biały nalot. Porażeniu liści może towarzyszyć występowanie brunatnych plam i białego nalotu na łodygach.
Obserwuje się wzrost liczby masowych zakazem łodyg, w postaci wydłużonych brunatnych plam. Jest to tzw. zaraza łodygowa. W czasie zbioru, niekiedy dopiero podczas przechowywania, na bulwach występują szaro-sine, wgłębne i niekształtne plamy
Kluczowe elementy zapobiegania zarazie to:
1) niszczenie źródeł zakażenia (przykrywanie stert odpadowych czarnymi plastikowymi płachtami, usuwanie samosiewów),
2) sadzenie zdrowych sadzeniaków,
3) niszczenie gnijących bulw, suchych łętów,
4) uprawianie odmian mniej podatnych na chorobę (w warunkach klimatycznych Polski lepsze do uprawy w systemie ekologicznym wydają się odmiany krajowe).
Jak dotąd, nie ma odmian w pełni odpornych na zarazę ziemniaka.
Odmiany jadalne charakteryzują się odpornością na zarazę w zakresie od 2 do 6, w skali 9-stopniowej. Do produkcji ekologicznej powinno wybierać się odmiany charakteryzujące się odpornością wynoszącą co najmniej 5.
W przypadku odmian bardzo wczesnych i wczesnych cecha ta jest mniej ważna z uwagi na mniejsze narażenie roślin na tą chorobę, bowiem rozwojowi grzyba P. infestans sprzyja okres podwyższonej wilgotności powietrza oraz podwyższonej temperatury występujący zazwyczaj pod
koniec czerwca.
IHAR-PIB Oddział w Jadwisinie poleca do uprawy ekologicznej następujące odmiany jadalne ziemniaka:
- odmiany wczesne: Bila, Bard, Denar, Gracja, Korona, Lord, Owacja,Vineta, Vitara;
- odmiany średnio wczesne: Bartek, Finezja, Niagara, Tajfun;
- odmiany późne: Medea, Ursus, Zeus, Wolfram.
- stwierdzono również przydatność skrobiowej odmiany Bzura (późna)
Do odmian jadalnych o mniejszych wymaganiach glebowych i nawozowych zalecanych do uprawy ekologicznej należą: Bila, Bard, Orlik, Vineta, Velox, Bryza, Korona, Oman, Owacja, Medea, Niagara i Zeus. Wysokie plony bulw uzyskują takie krajowe odmiany jadalne, jak: Denar, Lord, Eugenia, Korona, Owacja, Bartek Ibis, Tajfun, Tetyda,Wiarus, Żagiel, Syrena, Zeus, Medea, Soplica, Ursus i Zagłoba. Z wymienionych odmian krajowych lub wielu zarejestrowanych odmian zagranicznych o dużej odporności na choroby należy dokonać wyboru, decydując się na uprawę ziemniaka w sposób ekologiczny
5) Jako kolejne działanie profilaktyczne, zaleca się również sadzenie bulw zdrowych i podkiełkowanych – chociaż w przypadku odmian wrażliwych jes tto niewystarczające. W celu podkiełkowywania bulw umieszcza się je na świetle. W ten sposób stymuluje się tworzenie kiełków, które powinny być silne i grube, aby nie odpadały w czasie sadzenia. Sadzeniaki ułożone w ażurowych skrzynkach w 3 warstwach w temperaturze 15–20oC na świetle dziennym lub sztucznym przez okres 4–6 tygodni wykształcą wybarwione kiełki długości 1,5–2,5 cm z zawiązkami korzeni.
Sadzeniaki odmian bardzo wczesnych i wczesnych mogą być sadzone wcześniej w mniej ogrzaną glebę. Temperatura gleby powinna kształtować się w przedziale 6–8oC. Jeśli po zasadzeniu plantacje okrywa się agrowłókniną, to już po 50 dniach od sadzenia można uzyskać plony handlowe bulw.
Pozostałe zalecane zabiegi:
6) wysokie obsypywanie roślin w celu zmniejszenia możliwości zakażenia bulw,
7) profilaktyczne stosowanie opryskiwania środkami miedziowymi.
8) termin sadzenia i zbioru ziemniaków
Zalecane jest, aby odmiana przydatna do produkcji ekologicznej miała także odporność na wirus Y, co najmniej 7 w skali 9-stopniowej oraz wysoką odporność na wirus L (> 5).
ZWALCZANIE CHEMICZNE ZARAZY ZIEMNIACZANEJ w systemie ekologicznym
Pierwsze zabiegi należy wykonać tuż przed wystąpieniem warunków umożliwiających zaistnienie infekcji lub najpóźniej, z chwilą pojawienia się pierwszych objawów chorobowych.
Podczas zwalczania zarazy ziemniaczanej termin pierwszego zabiegu na plantacjach odmian wczesnych przypada na początek zwierania roślin w międzyrzędziach, a na plantacjach odmian późnych na moment, w którym na ziemniakach wczesnych występują pierwsze objawy chorobowe.
Opryskiwanie roślin powinno być bardzo dokładnie wykonane, aby pokryć jak największą powierzchnię rośliny. Należy wykonać kilka zabiegów (ok. 4) środkami na bazie związków miedzi, w odstępie 7–10 dni. Zaleca się nie przekraczać limitu 3 kg czystej miedzi stosowanej w całym sezonie na hektar.
Miedź jest szkodliwa dla owadów zapylających, dlatego zabiegi powinno się wykonywać po wieczornym oblocie pszczół i po usunięciu kwitnących chwastów z plantacji. Obowiązuje okres karencji (okres od dnia ostatniego zabiegu do dnia zbioru roślin przeznaczonych do konsumpcji), który wynosi siedem dni. W przypadku bulw uprawianych na wczesny zbiór, zazwyczaj zabiegów z miedzią nie wykonuje się.
Wykaz środków zamieszczono na stronie: https://www.ior.poznan.pl/1631,srodki-ochrony-roslin-do-upraw- ekologicznych
ŚRODKI DO ZWALCZANIA ZARAZY ZIEMNIAKA ZAKWALIFIKOWANE DO ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO – WARUNKI ICH STOSOWANIA
Środki miedziowe do stosowania w uprawach ziemniaka– COPPER MAX, CUPRABLAU, FUNGURAN, FUNGURAN A PLUS, FUNGURAN FORTE NEW,
Zaraza ziemniaka w uprawach pomidora pod osłonami – CAFFARO MICRO, COBRESAL 50 WP, CUPRABLAU (także alternarioza), FUNGURAN, FUNGURAN A PLUS, FUNGURAN FORTE NEW, MIEDZIAN, NEORAM, NORDOX (alternarioza)
Funguran A-Plus NEW 50 WP -zezwolenie wygasło, okres na zużycie istniejących zapasów środka ochrony roślin dla sprzedaży i dystrybucji do dnia 2020-07-31, okres na zużycie istniejących zapasów środka ochrony roślin dla unieszkodliwiania, przechowywania i stosowania do dnia 2021-07-31
ALTERNARIOZA ZIEMNIAKA
Jest to zespół chorób grzybowych, które wywoływane są przez grzyby z rodzaju Alternaria spp. Pierwszymi objawami tych chorób jest pojawienie się brunatnoczarnych, okrągłych plam na powierzchni blaszki liściowej, często z widocznym strefowaniem i otoczonych żółtą obwódką.
Sucha plamistość liści jest powodowana przez grzyb A. solani, natomiast sprawcą brunatnej plamistości liści jest A. alternata
Alternaria alternata powoduje na łodygach i liściach liczne drobne plamy, na których nie zawsze widać strefowanie. Nekrozy brunatnej plamistości rozwijają się wolniej niż suchej plamistości, ich średnica wynosi 2–5 mm i są one często nieregularnie rozmieszczone na całej powierzchni liścia. Objawy choroby w początkowym okresie rozwoju są często mylone z objawami zarazy. Pierwsze objawy choroby obserwowano na plantacjach najczęściej na początku czerwca, po 50–70 dniach od daty sadzenia. Występowaniu alternariozy sprzyjają okresy suszy przerywane krótkotrwałymi opadami i osłabienie roślin.
ŚRODKI I METODY ALTERNATYWNE DLA ŚRODKÓW CHEMICZNYCH (MIEDZIOWYCH) -wyniki badań polowych
Według badań własnych Prof. Jolanty Kowalskiej, stosowanie EM Farma Plus lub Ugmax w postaci zabiegów doglebowych (40 l/ha i 1 l/ha, odpowiednio) przed sadzeniem oraz 4-krotnie nalistnie w trakcie wegetacji (15 l/ha i 1 l/ha, odpowiednio) znacząco przyczyniło się do zwiększenia plonów ziemniaka i udziału w plonie bulw handlowych.
Przedsiewne nawożenie plantacji ziemniaka nawozem Bioilsa Fertil w dawce 300 kg/ha przyczyniło się do zwiększenia plonowania ziemniaka.
Zabiegi z EM Farma Plus, bez względu na formę ich aplikacji, przyczyniły się do ograniczenia objawów porażenia przez P. infestans na roślinach nawożonych, w porównaniu do roślin ziemniaka z obiektu kontrolnego.
W badaniach wykorzystano odm. Lord i Denar.
Jako prewencję zastosowano środek Serenade ASO i Polyversum WP w postaci drobnokropelkowego opryskiwania nalistnego w dawkach 8l/ha i 5 g/10 l wody, odpowiednio. Wykonano 6 zabiegów w odstępie 7 dni. Pierwszy zabieg wykonano w fazie BBCH 11.
W momencie pierwszego zabiegu, na obu powierzchniach nie zanotowano obecności P. infestans, A. solani i A. alternata.
W 2016 roku prowadzono badania z wykorzystaniem bakterii Bacillus subtilis (Serenade ASO) oraz grzyba Pythium oligandrum (Polyversum).
B. subtilis znajdujący się w, który był stosowany w dawce 8 l/ha w odstępach 7–10 dni zapewnił dobrą ochronę plantacji oraz wysoki plon (średnio 14–15 t/ha). Konieczne było wykonanie 6 zabiegów, pierwszy wykonano w 1. połowie czerwca, zanim wystąpiły objawy choroby. Zastosowanie środka ochrony roślin zawierającego miedź (w dawce 3 kg czystej miedzi/kg/sezon) zapewnił wystarczająca ochronę, porównywalną do wariantu z Serenade ASO. P. oligandrum, w pierwszym roku badań, był nieznacznie mniej skuteczny niż B. subtilis,
Wyniki potwierdziły potencjał B. subtilis do przetrwania w warunkach polowych do 10 dni, po ich upływie zalecane jest powtórzyć zabieg, aby podtrzymać na uprawie populację tej bakterii. W przypadku P. oligandrum ponowny zabieg należałoby wykonać już po upływie 7 dni. Stwierdzono, że B. subtilis wykazuje potencjał ochronny w momencie prewencyjnego aplikowania.
W kolejnych badaniach oceniono zdolności ograniczania objawów Phytophthora infestans przez konkurencyjnego grzyba Trichoderma asperellum (TRIFENDER) oraz jego wpływ na zdrowotność i plonowanie roślin.
Wykonano doświadczenia z doglebowym i nalistnym stosowaniem mikroorganizmu. Stopień porażenia roślin chorobą oceniano jako procent powierzchni liści i łodyg wykazujących objawy zarazy. Badania pozwoliły wyciągnąć następujące wnioski:
1. Jednokrotne doglebowe (1 kg/ha) stosowanie grzyba T. asperellum wraz z czterokrotnym opryskiwaniem nalistnym (100 g/ha) pozwoliło na ograniczenie objawów zarazy ziemniaka na odmianie Impala w stopniu porównywalnym do dwóch zabiegów środkiem miedziowym (odpowiednio 7,6 i 8,0% powierzchni liści porażonych objawami zarazy). W przypadku słabej presji patogenu, T. asperellum może zabezpieczyć plantację przed zarazą ziemniaka.
2.Na plantacji odmiany Tajfun, gdzie grzyb T. asperellum był wprowadzany poprzez regularne opryskiwanie roślin (10x), stwierdzono około 30% ograniczenie zarazy ziemniaka w porównaniu do roślin niechronionych.
3. Uzyskany plon z powierzchni chronionej preparatem Trifender WP był wysoki w porównaniu do powierzchni kontrolnej (wzrost plonu o 95%).
W 2019 przeprowadzono ocenę ograniczenia symptomów zarazy ziemniaka poprzez nalistne stosowanie Trichodermy harzianum, krzemu oraz kompleksu mikrobiologicznego. W doświadczeniu łanowym wykorzystano dwie odmiany ziemniaka Lilly oraz Lord.
Zastosowano handlowe produkty mikrobiologiczne –
1) środek ochrony roślin o nazwie Trianum zawierający Trichodermę harzianum, 2) stymulatory wzrostu roślin BaktoKompleks oraz
3) Naturamin.
– Trianum stosowano jako trzykrotne opryskiwanie roślin w dawce 0,15 kg/1000 m2,
– 1 doglebowy zabieg przed obredleniem oraz 2 x nalistne zabiegi w fazie krzewienia i kwitnienia wykonano z BaktoKompleksem w dawce 1 l/ha i 200 l wody/ha oraz
– z Naturaminem 3 krotne zabiegi nalistne w dawce 300g/ha.
Zabiegi nalistne z Trianum wykonano w fazie krzewienia, zwarcia rzędów i kwitnienia.
Naturamin-WSP to produkt silnie zwiększający aktywność fizjologiczną roślin w warunkach stresowych, stymuluje zrównoważony wzrost roślin, zawiera aminokwasy i azot.
BaktoKompleks to naturalny biopreparat przyspieszający rozkład materii organicznej w glebie, resztek pożniwnych, obornika czy poplonu. BaktoKompleks to 5 szczepów bakterii glebowych z rodzaju Bacillus (1 000 000 000 w ml), które zostały wyselekcjonowane z polskich gleb.
W testach z krzemem zastosowano formę proszkową Adesil i płynną ZumSil. Kombinacje obejmowały:
1) Dolistnie – wykonano aplikację ZumSil 0,5l/ ha w fazie krzewienia i w fazie kwitnienia,
2) Doglebowo – Adesil 5 kg /ha+ ZumSil 1 l/ha, 200 l wody/ha,
3) Doglebowo-dolistnie – stosowano doglebowo produkt Adesil 5 kg wraz z ZumSilem doglebowo w dawce 1l/ha plus w trakcie kolejnych zabiegów
nalistnych wykonano dwukrotne opryskiwanie ZumSilem w dawce 0,5 l/ha,
4) Kontrola
Zastosowano dwa produkty krzemowe – AdeSil® jako preparat proszkowy i ZumSil® jako preparat płynny. ZumSil to 24% roztwór kwasu monokrzemowego, AdeSil jest bezpostaciową ziemią okrzemkową i występuje w postaci proszku, zawiera 89%-95% bezpostaciowej krzemionki SiO2. Produkty są dystrybuowane w Polsce przez Perma-Guard T
Wpływ stosowania krzemu na plon oraz produktów mikrobiologicznych
|
Odmiana Lord |
Bulwy duże Ilość waga |
Bulwy średnie Ilość waga |
Bulwy małe Ilość waga |
Plon t/ha |
Zaw. skrobi |
|||
|
doglebowo i nalistnie |
128 |
10,37 |
252 |
6,8 |
253 |
11,86 |
17, 59 |
12,2 |
|
nalistnie |
84 |
7,24 |
328 |
17,08 |
380 |
11,58 |
21, 75 |
12,8 |
|
doglebowo |
133 |
10,61 |
350 |
16,66 |
320 |
8,84 |
21,88 |
11,3 |
|
kontrola |
42 |
3,76 |
232 |
11,14 |
308 |
8,66 |
14,27 |
11,8 |
|
Odmiana Lilly |
||||||||
|
doglebowo i nalistnie |
130 |
10,16 |
118 |
11,26 |
196 |
5,98 |
16,60 |
15,3t/ha |
|
nalistnie |
70 |
7,28 |
270 |
14,04 |
244 |
7,4 |
17,40 |
14,8 |
|
doglebowo |
114 |
11,08 |
320 |
16,52 |
176 |
4,76 |
19,61 |
15,1 |
|
kontrola |
86 |
8,04 |
192 |
10,06 |
204 |
6,04 |
14,63 |
14,7 |
|
Odmiana Lord |
||||||||
|
Naturamin |
83 |
6,56 |
402 |
18,09 |
411 |
11,92 |
22, 16 |
11,7 t/ha |
|
Trianum |
94 |
8,98 |
384 |
17,23 |
424 |
12,11 |
23,22 |
11,9 |
|
kontrola |
72 |
5,82 |
421 |
19,36 |
396 |
10,69 |
21,73 |
11,6 |
|
Odmiana Lilly |
||||||||
|
Naturamin |
20 |
1,52 |
222 |
10,46 |
220 |
5,82 |
10,78 |
15,1 t/ha |
|
Trianum |
36 |
2,98 |
164 |
8,58 |
242 |
6,56 |
10,98 |
15,5 |
|
Kontrola |
32 |
2,42 |
170 |
7,86 |
271 |
7,03 |
10,49 |
15,2 |
Odmiany reagowały w sposób zróżnicowany na zbiegi z krzemem, odm. Lord lepiej plonowała w porównaniu do Lilly, obie odmiany pozytywnie zareagowały na stosowanie krzemu. Aplikacja dolistna była efektywna, dla obu odmian.
Z pozostałych produktów jedynie Trianum (Trichoderma harzianum) przyczynił się do nieznacznego wzrostu plonu odmiany Lord.
Podsumowanie wyników badań:
– Efektywne stosowanie EM, UGmax – łączone zabiegi doglebowo, dolistnie
– Efektywne stosowanie Trichodermy, możliwość łączenia z zabiegami z krzemem jako zabiegi dolistnie lub doglebowe.
STONKA ZIEMNIACZANIA (Leptinotarsa decemlineata Say)
Pierwsze chrząszcze stonki ziemniaczanej pojawiają się późną wiosną, kiedy kwitnie np. bez – lilak pospolity, żarnowiec miotlasty jarzębina pospolita, a temperatura gleby na głębokości do 25 cm wynosi około 14oC przez co najmniej 23 dni. Potem ma miejsce masowy pojaw chrząszczy pokolenia zimującego, co zbiega się z kwitnieniem bzu czarnego i jaśminu. Ten moment najczęściej występuje w połowie czerwca.
Szkodnik najpierw pojawia się na roślinach rosnących z brzegu, a następnie rozpoczyna wędrówkę w głąb pola. Po kilku dniach intensywnego żerowania samice składają jaja na spodniej stronie liści. Z jaj wylegają się larwy L1, przechodzące trzy linienia (L2, L3 i L4). Ostatnie stadium larwalne schodzi na niewielką głębokość do gleby, aby tam ulec przepoczwarczeniu. Po 2–3 tygodniach poczwarki przeobrażają się w chrząszcze pokolenia letniego, które opuszcza glebę i intensywnie żeruje przygotowując się do zimowania w glebie.
Zwalczanie stonki ziemniaczanej
Jako próg szkodliwości ekonomicznej dla tego gatunku przyjmuje się występowanie na jednej roślinie 15 larw lub całego złoża jaj. Dorosłe chrząszcze i larwy uszkadzają liście, kwiaty, a także łodygi. W przypadku masowego namnożenia się stonki obserwuje się całkowite pozbawienie rośliny liści, zwane gołożerami.
W poradnikach dla upraw amatorskich wymieniane jest stosowanie krótko fermentowanej gnojówki z pokrzywy, rozcieńczonej w stosunku 1:10, stosowanie wyciągu z wrotyczu (300g świeżego ziela w 10 l wody) lub opylanie mączką bazaltową roślin pokrytych rosą.
W towarowych uprawach ekologicznych do ograniczania populacji stonki ziem- niaczanej stosuje się głównie preparaty biologiczne. Obecność pierwszych chrząszczy na roślinach oraz sprzyjające rozwojowi stonki ziemniaczanej warunki pogodowe (temperatura w granicach 20–25 oC i brak opadów) jest sygnałem do rozpoczęcia zabiegu zwalczania, który powinien być wykonywany opryskiwaczem polowym wyposażonym w rozpylacze płaskostrumieniowe, zapewniającym opryskiwanie średniokropliste przy ciśnieniu około 3 barów.
Najpowszechniej i najdłużej stosowanym środkiem przeciwko stonce ziemniaczanej jest biologiczny środek ochrony roślin oparty na toksynie bakterii Bacillus thuringensis subsp. tenebrionis (B.t.t.), która atakuje system trawienny owada. Owady jedząc liście ziemniaka pokryte kryształami B.t.t. wprowadzają do przewodu pokarmowego toksynę, a ta niszczy ich tkanki wewnętrzne, powodując śmierć w ciągu kilku dni.
Preparatem zakwalifikowanym do stosowania w uprawach ekologicznych jest Novodor SC, zawierający omawianą toksynę bakteryjną. Warunkiem jego dobrej skuteczności jest zjedzenie opryskanych liści przez stonkę, dlatego należy bardzo dokładnie wykonać opryskiwanie. Zaleca się zakwasić ciecz użytkową (dodać np. 0,5 l octu 6% do 100 l wody), jak również dodać produkty słodkie np. cukier, który wzmoży apetyt owada (0,5 kg cukru na 100 l wody) i i przytrzyma preparat na powierzchni liścia.
Stosowanie środka Novodor SC, podobnie jak innych biologicznych środków ochrony roślin, wymaga dokładnej oceny, kiedy preparat należy zastosować. Zabieg powinien być wykonany wtedy, gdy szkodnik znajduje się we wczesnym stadium larwalnym, gdyż wówczas jest najbardziej wrażliwy na biologiczne czynniki zwalczania.
Pierwszy zabieg opryskiwania powinno się przeprowadzić wtedy, kiedy z jaj zaczynają się wykluwać larwy. Na tym etapie może wystarczyć 1–1,5 l preparatu Novodor SC na hektar. Powtórny zabieg powinno się wykonać 7 dni po pierwszym.
W przypadku larw L1 i L2 zaleca się zastosować 3 l/ha środka Novodor SC, a dla larw starszych (L3 i L4) aż 5 l/ha preparatu.
Zabiegi należy bezwzględnie powtórzyć w odstępie od 3 do 5 dni. Zalecana ilość wody na jeden hektar to 600 l. Stonka jest szkodnikiem migrującym z innych pól uprawnych, dlatego regularny monitoring jest konieczny.
Inne środki ochrony :
NEEMAZAL
Azadyrachtyna – nazwy handlowe Azatin, Neem Azal – Azadyrachtyna jest skuteczna w 100% jedynie w stosunku stadiów rozwojowych stonki L1 i L2. W przypadku starszych stadiów (L3 i L4) jej skuteczność objawia się po upływie około 5 dni i wymaga powtórzenia zabiegu w dawce 2,5 l · ha-1 środka NeemAzal-T/S (25 g s.a. · ha-1).
Jest to substancja, której skuteczność objawia się dopiero po upływie kilku dni poprzez stopniowe ograniczania aktywności i stopnia żerowania szkodnika.
Zabiegi z wykorzystaniem azadyrachtyny charakteryzowały się zdecydowanie wyższą skutecznością niż zabiegi oparte na wyciągach z czosnku lub naturalnej pyretrynie (wykazującej działanie szkodliwe na owady pożyteczne). Bardzo dobre efekty ochronne osiągnięto przy stosowaniu azadyrachtyny w dawce standartowej (25 g · ha-1), a następnie aplikowaniu po pięciu dniach toksyny B.t.t. W przypadku stosowania azadyrachtyny należy wspomnieć, że oprócz stonki działa też na mszyce, które są wektorami chorób wirusowych i w przypadku plantacji nasiennych należy ich obecność szczególnie kontrolować.
Można również polecić SpinTor 240 zawierający spinosad !!!!!! Bardzo skuteczna neurotoksyna, ogranicza także mszyce.
Artykuł opracowany na podstawie wykładu i badań Dr hab. Jolanty Kowalskiej , Prof. IOR-PIB w Poznaniu.
Uwaga: autorzy artykułu nie odpowiadają za efekty wynikające z zastosowania przedstawionych zabiegów.
